इलेक्ट्रॉनिक्समधील ज्ञानामृत - १

  खरच इलेक्ट्रॉनिक्स हि केवळ अभियांत्रिकीची एक शाखा आहे का? केवळ याचा अभ्यास करून एखादी चांगली नोकरी मिळवायची हाच या शाखेचा उपयोग आहे का? चार वर्षे बी. इ.ची, किमान दोन अधिक कितीतरी वर्षे एम.इ.ची आणि त्यानंतरची कितीतरी वर्षे आपण पी.एच.डी.साठी घालवतो आणि तरी आपण फक्त माहिती मिळवतो आणि त्यावर आयुष्य घालवतो. म्हणजे आपण ज्ञानसागरात  उडी मारतो आणि मोती आणन्याऐवजी दगड आणतो आणि बाहेर पडतो कोरडेठाक.

ज्ञानाला ब्रँच नसते ते जगातील सर्व व्यक्त आणि अव्यक्त गोष्टीना ते सारखच लागु  होत. ज्यावेळी ते कळायला सुरुवात होते तेव्हा अखिल विश्वातील सर्व गोष्टीना एकाच नियमात बांधून ठेवणारी सूत्रे कळू लागतात आणि मग कुठल्याही गोष्टीचा अभ्यास करावा लागत नाही त्या आपोआप समजायला लागतात.

चला आपण आपल्या विषयाकडे वळू या.

                                                              

चीनी तत्वज्ञानात यीन आणि यांग हि संकल्पना आहे.वरील चित्र हे या संकल्पनेवर आधारित आहे. या संकल्पनेनुसार जगातील सर्व गोष्टी या दोन  सामावल्या आहेत. जसे कि चांगल आणि वाईट, पॉझीटीव्ह (धन) आणि निगेटिव्ह (ऋण). हे पॉझीटीव्ह हे  प्रभाव दर्शवते तर निगेटिव्ह अभाव. पण याचबरोबर या विश्वात कुठलीही गोष्ट परिपुर्ण नाही. एक गोष्टीचा अंत हा दुसरिचा प्रारंभ असतो.  वरील आकृतीमधील पांढरा भाग यीन आणि काळा भाग हा यांग प्रवृत्ती  दर्शवतो आणि त्यामधील अपरीपुर्णता ठीपक्याच्या रूपाने दाखवल्या आहेत. हि अपुर्णताच अखिल विश्वाच्या चलनवलनाला कारणीभुत आहे. ज्याक्षणी एखादी गोष्ट परिपुर्ण होते त्याच्या दुसऱ्या क्षणीच तिच्यामध्ये अपुर्णता यायला सुरुवात होते. आणि हेच या पुर्ण जगाला एकाच नियमात बांधुन ठेवणारे सूत्र आहे. आयुष्यभर चिंतन आणि मनन करायला हे पुरेसं आहे.

हे विश्व हे निरंतर आहे. एक उर्जा या विश्वाला नियंत्रित करत असते .त्या उर्जेलाच आपण चैतन्य म्हणतो आणि काही लोक देव, अल्लाह आणि गॉड  मानतात. उर्जा हि दोन प्रकारची आहे स्थिर  आणि अस्थिर.  तो सर् शक्तिमान परमेश्वर म्हणजेच अस्थिर उर्जा आहे आणि आपण चराचरामधील जो परमेश्वर आहे म्हणतो ती झाली स्थिर उर्जा. उर्जा हि निर्माण करता येत नाही किंवा ती  नष्ट करता येत नाही. तिला एका स्वरूपातून दुसऱ्या स्वरूपात बदलता येते आणि ती बदलत असते.

एसी सोअर्स हा अस्थिर उर्जेच तर डीसी सोअर्स हा स्थिर उर्जेच प्रतिनिधित्व करतो. डीसी उर्जा हि पॉझीटीव्ह (धन) आणि निगेटिव्ह (ऋण) या दोन प्रकारात मोडते तर एसी उर्जा हि  पॉझीटीव्ह (धन) आणि निगेटिव्ह (ऋण) या मध्ये  आंदोलित होत राहते.

स्थिर (डीसी) उर्जा हि आपल्याला साठवून ठेवता येते तर अस्थिर (एसी) उर्जा साठवता येत नाही. ती जर साठवून ठेवायची असेल तर तुम्हाला ती पहिल्यांदा  स्थिर करावी लागते. पण साठवलेली उर्जा वापरावयाची असेल तर ती तुम्हाला प्रवाहित करावी लागते. पाणी ज्याप्रमाणे वरून खालच्या दिशेने वाहते त्याप्रमाणे उर्जा सुद्धा वरच्या पातळीवरून खालच्या पातळीकडे प्रवाहित होत असते. दोन समान पातळीमध्ये प्रवाह वाहणार नाही.

आता पर्यंत आपण वैश्विक ऊर्जेबद्दल बोललं आणि तिच इलेक्ट्रॉनिक्समधील स्वरूप पाहिलं.

पुढच्या भागात तीच नियंत्रण कस होत आणि तिचे परिणाम काय? ते पाहु.

रेझिस्टर,कॅपॅसिटर आणि इंडक्तर जे इलेक्ट्रॉनिक्समधील कनिष्ट पार्टस आपण मानतो पण त्याची नव्याने ओळख करून घेउया.

तोपर्यंत तुमची मते स्वागतार्ह आहेत.

धन्यवाद.